Πρόσφατη μελέτη της Μονάδας Οικονομικών Μελετών της Τράπεζας Πειραιώς αναφορικά με το λόγο αποταμίευσης όπως αυτή δημοσιεύτηκε στην ετήσια έκθεση της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών.

Περίληψη

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της πρόσφατης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης
- το οποίο έλαβε χώρα στην πλειοψηφία των μεγαλυτέρων οικονομιών του κόσμου
- ήταν η κατακόρυφη αύξηση της αποταμίευσης των νοικοκυριών, όπως αυτή
υπολογίζεται από τη διαφορά μεταξύ του διαθέσιμου εισοδήματος των
νοικοκυριών και της ιδιωτικής κατανάλωσης εκφρασμένη ως ποσοστό του
διαθέσιμου εισοδήματος τους.

Όσον αφορά το ελληνικό γίγνεσθαι, το φαινόμενο αυτό της αύξησης του λόγου
αποταμίευσης των νοικοκυριών σε περίοδο κρίσης, και με δεδομένη την
πρωτοφανούς έντασης ύφεση της ελληνικής οικονομίας και έλλειψη ρευστότητας,
έχει οδηγήσει στη δημιουργία μιας σειράς από «μύθους» και «παρανοήσεις»
αναφορικά με το πολύ σημαντικό αυτό θέμα. Το σκεπτικό πολλών αναλυτών της
ελληνικής οικονομίας είναι ότι: «Αφού ο λόγος αποταμίευσης των νοικοκυριών
αυξάνεται σε περιόδους οικονομικής κρίσης και δεδομένου ότι η Ελλάδα
βρίσκεται στο μέσο μιας περιόδου κρίσης, τότε και η αποταμίευση των
ελληνικών νοικοκυριών θα αυξηθεί. Αύξηση της αποταμίευσης θα σημάνει
ταυτόχρονα και αύξηση των τραπεζικών καταθέσεων».

Όπως σκοπεύουμε να αναλύσουμε στη συνέχεια της μελέτης μας ενώ το πρώτο
σκέλος του συλλογισμού αυτού - το οποίο συσχετίζει τις περιόδους κρίσης με
την αύξηση της αποταμίευσης - είναι ορθό, το δεύτερο σκέλος - το οποίο
μεταφράζει την αύξηση της αποταμίευσης σε αύξηση των καταθέσεων - είναι
λανθασμένο. Για την ακρίβεια ισχύει το ακριβώς αντίθετο: Αύξηση του λόγου
αποταμίευσης των νοικοκυριών σχεδόν πάντα ταυτίζεται με περιόδους μείωσης
των τραπεζικών τους καταθέσεων.

Η βασική αιτία αυτής της πολύ δημοφιλούς παρανόησης πιστεύουμε ότι
σχετίζεται με τη σημαντική απόκλιση ανάμεσα στην έννοια της αποταμίευσης
όπως έχει διαμορφωθεί με βάση την «κοινή λογική» και το ορισμό του Λόγου
Αποταμίευσης σύμφωνα με τους Εθνικούς Λογαριασμούς (National Accounts, SNA
98).